Maandag 23 Oktober, 15:30 - 18:30
Masterclass Bedrijfsopvolging
Bedrijfsopvolging goed regelen? It’s all-in the familiy
Toen de opa van Gerard van Keulen zijn bedrijf overdroeg aan zijn vader was hij letterlijk op weg naar het ziekenhuis en sprak de legendarische woorden: ‘Zeg maar dattie zunne rotzooi kumt halen’. Jaren later zou zijn vader de bedrijfsoverdracht aan Gerard al beter regelen. Maar Gerard heeft echt nagedacht over hoe hij ETB Van Keulen op de beste manier over kon dragen aan zijn zoon Remko en het goed kon regelen voor zijn andere zoon Ramon. Zoals ook de vader van Esther Groenen het bedrijf inmiddels goed heeft overgedragen aan haar en haar broer Ronnie. Samen runnen zij inmiddels de Groenen Groep, met vader Louis op een respectabele afstand van het bedrijf.
Beide WTC/e Brainport-leden deden hun verhaal tijdens de Masterclass Bedrijfsopvolging. Michelle van de Wert (Holla Tax & Legal) en Marco de Hondt (Wesselman Accountants-Adviseurs) namen de aanwezigen mee in de juridische, fiscale en financiële aspecten van de bedrijfsopvolging, maar hadden daarbij ook zeker oog voor de onlosmakelijke familiebanden. “In familiebedrijven is er een andere dynamiek aanwezig dan bij reguliere ondernemingen. Je hebt immers te maken met zowel een zakelijke als persoonlijke relatie. Daarom is het van het grootste belang dat je je niet alleen focust op de technisch inhoudelijke, juridische en financiële aspecten van de deal, maar ook oog hebt voor de menselijke kant”, benadrukt Michelle. “Het is namelijk een ingrijpende verandering als een nieuwe generatie aan het roer komt te staan. Niet alleen voor de terugtredende DGA en zijn opvolgers, maar ook voor de mensen in de directe omgeving. Daarbij kun je denken aan overige familieleden, maar ook medewerkers, leveranciers, klanten en relaties.”
Modellen
“Het is in dit soort processen belangrijk dat je eenieders rol goed in beeld hebt”, vult Marco aan. “Soms kan het zijn dat iemand meerdere rollen en dus meerdere belangen heeft. Neem bijvoorbeeld de DGA die zijn bedrijf over wil dragen. Hij is begaan met de familieverhoudingen, maar wil ook een rendement of resultaat behalen en dan heeft hij nog met de organisatie te maken. Dat maakt zijn rol belangrijk, maar ook complex. Door middel van een driecirkelmodel met de cirkels eigendom, familie en bedrijf kun je deze rollen definiëren. Zo zie je haarfijn waar mogelijk overlap in belangen kunnen ontstaan en vervolgens kun je daar je strategie op aanpassen.
Een tweede model is het drie-dimensionale-ontwikkelingsmodel waarbij je dieper ingaat op de diverse rollen en kijkt wat het individu bij kan dragen aan de ontwikkeling van het bedrijf vanuit een sterkte- en zwakteanalyse. Ook dat geeft vaak inzicht in wie op welke stoel moet komen te zitten bij een bedrijfsopvolging.”
Michelle: “Wat je ziet is dat de rollen van de diverse betrokkenen ook kunnen veranderen. Esther (Groenen, red) was bijvoorbeeld een lange tijd aandeelhouder en kwam pas later in het bedrijf te werken. Dus verandert haar rol. Of neem het voorbeeld van haar ex-man die nog altijd in het bedrijf werkt. Dat geeft een bepaalde dynamiek.“
Marco: “In het geval van Gerard, wilde de ene zoon (Remko) het bedrijf wel en de andere (Ramon) het bedrijf pertinent niet overnemen, maar Gerard wilde wel dat Ramon aandeelhouder zou worden. Dat zijn specifieke omstandigheden die vanzelfsprekend van invloed zijn op het proces en het uiteindelijke resultaat.”
Samenwerking vastleggen in statuut
Daarnaast is het ook belangrijk om goede afspraken te maken als de opvolging een feit is. Wie heeft nog zeggenschap en hoeveel? En wat zijn de afspraken richting de toekomst? Wie heeft waar recht op of juist geen rechten? Michelle: “Dat zijn afspraken die je vast kunt leggen in een zogenaamd familiestatuut. Een document waarin alle betrokkenen onderling afspreken wat wel en niet te doen in het familiebedrijf. Het doel van een familiestatuut is meestal de betrokkenheid van familieleden bij het bedrijf vergroten, de harmonie binnen de familie te behouden, en een houvast bieden bij conflicten en dilemma’s in het familiebedrijf.”
Marco: “Het familiebedrijf opereert altijd binnen de krachtenvelden van familie, bedrijf en eigendom. Het familiestatuut raakt dan ook aan al de dimensies. Het statuut zorgt ervoor dat dat er een goede balans is en blijft bestaan.”
Michelle: “De weg er naar toe is dan ook vaak net zo belangrijk als het document zelf. Het dwingt je namelijk over bepaalde zaken na te denken en er met elkaar over te spreken, ook als die op het eerste oog vanzelfsprekend lijken. Ook is het vaak een prima praatstuk als de opvolging een feit is. Het is namelijk goed om met regelmaat met elkaar in gesprek te gaan en aan de hand van het statuut te toetsen of alles nog klopt. Daarmee voorkom je vaak al op voorhand onvrede en mogelijke conflictsituaties.”
De technische invulling
En als dan de emotie is gerationaliseerd via bijvoorbeeld een familiestatuut, is er natuurlijk nog de technische kant van de bedrijfsopvolging. Waardering, verkoopprijs en financiering moeten geregeld worden. Maar dit alles moet ook passen binnen de juridische, fiscale en bedrijfskundige spelregels die bijvoorbeeld de overheid oplegt. Marco: “En wijzigt. Zo is recent de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) weer aangepast of gaat in 2024 aangepast worden. Deze regeling regelt een gedeeltelijke vrijstelling bij de vererving van het ondernemersvermogen. Door geen gebruik te maken van deze regeling betaal je bijvoorbeeld fiks belasting. Ik noem dat zonde geld. En dat is maar een voorbeeld. Wat ik maar aan wil geven, is dat een goed adviseur geld voor je verdient.”
Michelle: “Of er voor zorgt dat het je geen geld gaat kosten. Wij kijken naar de juridische aspecten van de bedrijfsopvolging en hebben als credo dat ‘voorkomen beter is dan genezen’. Door aan de voorkant bijvoorbeeld de aandelenstructuur goed in te regelen, wat is de waarde van een aandeel met betrekking tot zeggenschap bijvoorbeeld, voorkom je vaak veel problemen. Kortom, Als de spelregels op voorhand goed worden vastgelegd en iedereen handelt daar naar of wordt gedwongen er naar te handelen, is de continuïteit van het familiebedrijf gegarandeerd.”
Gerard van Keulen: “In eerste instantie hadden mijn zoons geen interesse om het bedrijf over te nemen. Gelukkig kwam Remko net op tijd bij me en is het nu op een goede manier geregeld. Waarmee maar weer eens blijkt: je moet nooit je bedrijf te snel verkopen. Remko runt samen met partner Diede het bedrijf en Ramon heeft zijn belang in het bedrijf maar werkt voor zichzelf. Het beste van twee werelden. Ik ben apetrots als ik zie hoe de vierde generatie het bedrijf weer verder brengt en kan dan ook rustig afbouwen en van mijn vrije tijd genieten.’
Esther Groenen: “Mijn vader heeft de bedrijfsopvolging technisch goed geregeld. Door de coronaperiode was mijn vader gedwongen om veel meer thuis te blijven. Uiteindelijk heeft hem dat geholpen ook gevoelsmatig de juiste afstand te nemen. Ronnie en ik runnen nu het bedrijf en doen dat zakelijk, maar we zijn en blijven altijd in de eerste plaats familie. De nieuwe structuur binnen de directie maakt de bedrijfsvoering toch net even anders en daar moesten we onze weg in vinden. Je doet het met elkaar. Inmiddels zijn onze medewerkers, klanten en leveranciers ook gewend aan het idee dat Louis niet langer aan het roer staat. En daarmee is ook op dat vlak een gezonde toekomst van dit mooie bedrijf gegarandeerd.
Heb je vragen of opmerkingen voor naar aanleiding van dit event? Neem dan contact op met:
Holla Legal & Taks, Michelle van de Wert, m.vandewert@holla.nl of 088-4402401
Wesselman Accountants | Adviseurs, Marco de Hondt, Marco de Hondt, marco.dehondt@wesselman-info.nl of 06-53324518
WTC/e Brainport, Lianne van den Boogaard, lianne.vandenboogaard@wtce.nl of 06-10927510
Hieronder een sfeerimpressie van het evenement
Swipe
